Fütürizm (italyanca Futurismo) kavramı, Fransızca’da “ gelecek,gelecekteki, gelecek zaman”
anlamındaki “futur” kelimesinden türetilmiştir. Anlamı gelecekçiliktir.
Fütürizm 20.yy başlarında italyan şair Flippo Tommaso Marinetti tarafından başlatılmış bir akımdır. Bu akımda teknoloji, hız, gençlik, özgürlük, şiddet kavramları ön plana çıkmıştır. Fütürizm resim, heykel, grafik, seramik, iç mekan, endüstriyel tasarım, kentsel tasarım, tiyatro, film, moda, edebiyat, müzik ve mimari gibi birçok sektöre yayılmıştır.
Marinetti, 5 Şubat 1909’da La gazzetta dell’Emilia’da ilk defa yayınladığı Fütürist Manifesto’da hareketi başlattı ve bu yazı, Fransız gazetesi Le Figaro’da 20 Şubat 1909’da yayınlandı. ”Fütürizm Manifestosu”nda, Marinetti fütüristlerin büyük bir hırsla eski olan her şeyden, özellikle siyasi ve artistik geleneklerden nefret ettiğini bildirmiştir."
Fütüristler geçmişi tümüyle reddederler. Sanatın genç, özgür, cesur ve özgün olmasını isterler. Gelenekselciliği kabul etmezler. Teknolojiyi, hızı, dinamizmi, arabaları, uçakları, makineleri sevmelerinin yanında şiddeti de severler. Şiddeti sevmeleri iki savaş arasında doğan bir akım olması olabilir lakin şahsen benim fütürizmi negatif olarak eleştirdiğim tek konudur.
Fütürizmin ne olduğunu az da olsa size anlatabildiğimi umup, mimarideki fütürist hareketlere geçmek istiyorum.
“Fütürist kenti yaratmalı ve yeniden inşa etmeliyiz: o, her parçası dinamik olan uçsuz bucaksız, kargaşalı, canlı ve soylu bir şantiye gibi olmalıdır; Fütürist konut ise kocaman bir makineye benzemelidir”
Fütürist Mimarlık Manifestosu
Fütürizmi mimarlığa taşıyan isim Antonio Sant’Elia’ dır. Antonio resmen yeni bir mimarlık üretmişti. Yeni bir kent hayal etmişti. Hayallerini, fikirlerini, projelerini "La Citta Nouva" (Yeni Şehir) adlı eserinde toplamıştı. Antonio’ nun kentinde baroklara, kıvrımlı binalara yer yoktu. Tarihsel süslemeler ve eski üsluplar yerine cesur bir yeni yapım anlayışı oluşturmak istiyordu. Fütürist mimarlık modern malzemeleri (beton, cam, çelik) kullanarak ve çarpıcı, geometrik, özgün tasarımlarıyla cesurca hareket edecekti. Malzemeler doğru kullanımıyla estetiği yansıtacaktı.
Antonio ya göre, Fütürist şehir “kocaman, parıltılı bir tersane gibi faal, hareketli ve her yer devingen; modern bina dev bir makine gibi .” olmalıydı. Teknoloji gizlenmek yerine açığa çıkarılmalıydı ve buna örnek olarak, asansörler "cam ve demirden yılanlar misali cephelerden sürünerek tırmanıyor" olmalıydı. Lakin Antonio bu hayallerinin hiçbirini hayata geçiremedi çünkü ikinci dünya savaşında hayatını kaybetti.
Elbette Antonio ve onun fütürist mimarlığından etkilenen çok fazla mimar oldu. Fütürist mimarlık hiçbir zaman geçmişe takılmadı. Her zaman ileriye baktı ve geleceğin mimarlığı oldu. Günümüzde birçok fütürist yapılar görmekteyiz. Bu yapıları birkaç fotoğrafla örneklemek istiyorum.
ŞULE NUR EKŞİ
GEDİK ÜNİVERSİTESİ İÇ MİMARLIK VE ÇEVRE TASARIMI 3.SINIF ÖĞRENCİSİ
Comments